مالیات یکی از درآمدهای اصلی دولت است و نقش مهمی در اداره جامعه دارد؛ همچنین در بیشتر کشورها منابع درآمدی و سرمایه ای دولت شامل پرداخت مالیات مردم می باشد.
دولت ها برای تشویق کارآفرینان و فعالان اقتصادی برای خلق ثروت بیشتر و کمک به توسعه اقتصادی بعضی از فعالیت ها، معافیت مالیاتی وضع کرده اند؛ در واقع معافیت مالیاتی خروج قانونی و موقت از این پرداخت می باشد.
در زیر به پاره ای از معافیت های بخش مالیات بر درآمد مشاغل اشاره ای می نماییم:
مطابق ماده ۱۰۱ قانون مالیاتهای مستقیم، درآمد سالانه مشمول مالیات مودیان مالیات بر درآمد مشاغل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات در موعد مقرر تسلیم نموده اند تا میزان معافیت موضوع ماده ۸۴ این قانون از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخ های مذکور در ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم، مشمول مالیات خواهد بود.
شرط استفاده از معافیت سالانه مشاغل، تسلیم اظهارنامه در مهلت مقرر می باشد و اگر شخصی در مهلت تعیین شده اظهارنامه خود را تسلیم نکند نمی تواند از معافیت سالانه مشاغل بهره مند شود و مجموع درآمد مشمول مالیات او جهت محاسبه مالیات در نظر گرفته می شود.
بر اساس تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات های مستقیم، سازمان امور مالیاتی به جهت رونق کسب و کار، هر سال برای برخی از گروه‌های شغلی و یا صاحبان مشاغل تسهیلاتی در نظر می‌گیرد؛ به این صورت که هرگاه درآمد حاصل از فروش (کالا یا خدمات) برای این گروه در یک سال مالیاتی کمتر از سقف معین از سوی این سازمان باشد، از انجام بخشی از تکالیف مالیاتی معاف خواهند بود. مالیات این دسته از مودیان به صورت مقطوع تعیین و وصول می‌شود.
صاحبان مشاغل مشمول این تبصره درصورتی که در مهلت مقرر نسبت به تکمیل و ارسال فرم استفاده از این تسهیلات اقدام نمایند، از انجام برخی تکالیف مالیاتی (نگهداری اسناد و مدارک موضوع قانون مالیاتهای مستقیم و تکمیل و ارائه اظهارنامه مالیاتی) معاف هستند.
همچنین درصورتی که هر شخص حقیقی داراي بیش از یک واحد شغلی باشد، مجموع درآمد واحدهاي شغلی وي با کسر فقط یک معافیت، مشمول مالیات می شود.
در مشارکتهاي مدنی اعم از اختیاري و قهري شرکا حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد و مبلـغ معافیت بطور مساوي بین آنان تقسیم و باقیمانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود. شرکایی که بـا هم رابطه زوجیت دارند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی و معافیت مقرر به زوج اعطا می گردد و درصورت فوت احدی از شرکا، وراث وي به عنوان قائم مقام قانونی از معافیت مالیاتی سهم متوفی درمشارکت استفاده نموده و این معافیت بطور مساوي بین آنان تقسیم و از درآمد سهم هر کدام کسر خواهد شد.
مطابق تبصره ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم، به ازای هر ده درصد (10%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخ های مذکور کاسته می شود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است